Celem spisu z natury czy weryfikacji jest doprowadzenie do zgodności stanu ewidencyjnego majątku z rzeczywistym. W przypadku środków trwałych będzie to przebiegać na nieco innych zasadach, niż przy sprawdzaniu ilości i jakości zapasów - pisze na łamach Rzeczpospolitej Kinga Windak, konsultant w Dziale Rewizji Finansowej BDO.

Ekspert BDO dodaje, że rozpoczynając przygotowanie do spisu posiadanych środków trwałych ważne jest, aby mieć na uwadze co jest celem przeliczenia stanu inwentarzowego. Krajowy Standard Rachunkowości nr 11 „Środki trwałe” wyróżnia trzy główne cele:

1. weryfikacę poprawności danych ewidencji księgowej drogą ich porównania ze stanem faktycznym oraz przeprowadzenie wynikających z weryfikacji korekt kosztów i przychodów jednostki,
2. wzmocnienie kontroli wewnętrznej majątku jednostki oraz
3. ocenę stanu oraz przydatności objętych inwentaryzacją środków trwałych, co może stanowić przesłankę do przeprowadzenia testów na trwałą utratę wartości.

Przepisy dotyczące inwentaryzacji znajdują się w rozdziale 3 ustawy o rachunkowości (art. 26 i 27 uor). Mając na uwadze obowiązki dotyczące środków trwałych w zakresie inwentaryzacji należy przyjrzeć się w szczególności:

• art. 26 ust. 1 pkt1, z którego wynika, że przeprowadzenie przez jednostki inwentaryzacji na ostatni dzień każdego roku obrotowego środków trwałych, z zastrzeżeniem pkt 3, a także maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie – następuje drogą spisu ich ilości z natury, wyceny tych ilości, porównania wartości z danymi ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic,
• art. 26 ust. 1 pkt3, który stanowi o przeprowadzeniu przez jednostki inwentaryzacji na ostatni dzień każdego roku obrotowego środków trwałych, do których dostęp jest znacznie utrudniony, gruntów oraz praw zakwalifikowanych do nieruchomości, jeżeli przeprowadzenie ich spisu z natury lub uzgodnienie z przyczyn uzasadnionych nie było możliwe – następuje to drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych składników,

Uzupełnieniem przepisów uor jest Krajowy Standard Rachunkowości nr 11 „Środki trwałe” (rozdział X).

czytaj więcej

Najbliższe szkolenia inwentaryzacja, środki trwałe

TYTUŁ I MIEJSCE SZKOLENIA	TERMIN I CENA
Letnia szkoła - Nowe obowiązkowe struktury JPK_KR_PD i JPK_ST_KR – ewidencja ksiąg rachunkowych oraz środków trwałych. Przypisywanie znaczników kont zgodnie ze wzorem sprawozdania finansowego. Stacjonarne      Gdańsk	07.07.2025         09.07.2025         2690.00 + VAT 2490 + VAT

Sądy często uzależniają możliwość wystąpienia przez płatnika z pismem o stwierdzenie nadpłaty podatku od poniesienia przez niego szkody finansowej – pisze w Rzeczpospolitej Jakub Piasecki, młodszy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO*.

Jak podkreśla Ekspert BDO, mimo zmiany brzmienia przepisu Ordynacji podatkowej (od 1 stycznia 2016 r.), kwestia wystąpienia przez płatnika z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty dalej budzi wiele wątpliwości, które pojawiają się w toku postępowań wszczętych jeszcze przed 2016 rokiem. 
Istotą problemu, jak w wielu innych przypadkach, jest nieklarowne sformułowanie przepisu przez ustawodawcę. Co więcej, powstaje niejednolita linia orzecznicza, co sprawia, że płatnicy znajdują się w niepewnej sytuacji związanej z bardzo ważnym dla nich zagadnieniem.
Wszystko skupia się wokół treści art. 75 § 2 ordynacji podatkowej, który (do końca 2015 r.) stanowił, że płatnik może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku, jeżeli w złożonej deklaracji wykazał oraz wpłacił podatek w wysokości większej od wysokości pobranego podatku lub wysokości większej od należnej, a także w sytuacji, kiedy nie był obowiązany do złożenia deklaracji, a wpłacił podatek w wysokości większej niż należna. Teraz przepis jest jasny. Problem dotyczy postępowań, które zostały wszczęte przed zmianą przepisów w 2016 r. i toczą się do tej pory.

czytaj więcej

Spółka rozwiązała umowę najmu lokalu biurowego po 8 latach. Poniosła nakłady na zabudowy stałe, typu szafy wmontowane w ściany, zabudowę recepcji, przeszklone sale konferencyjne. Część z tych nakładów nie jest jeszcze zamortyzowana. Właściciel budynku nie odda spółce żadnych nakładów.

Czy w momencie przeprowadzki do nowego biura pozostawione niezamortyzowane zabudowy będzie można zaliczyć do kosztów likwidując je z rejestru środków trwałych w sytuacji, gdy wymontowane zostaną szklane ściany sal konferencyjnych i przeniesione do nowego biura celem zbudowania z nich sal konferencyjnych w nowym biurze?
Czy wartość niezamortyzowanych ścian szklanych zwiększy wartość początkową sal w nowym biurze?

W jakiej wartości należy je wycenić? Czy też takie odzyskane ściany szklane należy zaliczyć do kosztów w momencie likwidacji pozycji z rejestru środków trwałych i nie powiększać wartości nowego środka trwałego, tj. nowej inwestycji w obcym środku trwałym?
Czy przygotowanie projektu koncepcji wnętrz w nowym biurze podlega amortyzacji – koncepcja obejmuje rozmieszczenie ścian, rozstaw mebli w biurze, instalację oświetlenia, nadzór nad pracami budowlanymi?

Odpowiedź

Zasadniczo zadane pytania dotyczą rozwiązań wynikających z ustawy z 29.09.1994 r. o rachunkowości – dalej u.o.r., ale moim zdaniem warto je również omówić na gruncie przepisów o podatku dochodowym, w tym przypadku od osób prawnych.

W myśl art. 32 u.o.r. odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego, co dotyczy również ulepszeń w obcym środku trwałym, dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie – nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.

W przypadku zmiany technologii produkcji, przeznaczenia środka trwałego do likwidacji, wycofania z używania lub innych przyczyn powodujących trwałą utratę wartości środka trwałego, dokonuje się odpowiedniego odpisu aktualizującego jego wartość – w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. Wynika to z art. 32 ust. 4 u.o.r.
Jeżeliby Państwa spółka dokonała likwidacji, czy też pozostawienia środka trwałego z powodu zaprzestania użytkowania wynajmowanego lokalu, to wartość niezamortyzowanej części wartości początkowej środka trwałego (ulepszenia w obcym środku trwałym) należałoby odpisać w pozostałe koszty operacyjne.

Z punktu widzenia przepisów podatkowych, organy podatkowe obecnie zasadniczo zajmują stanowisko, że spółka nie musi likwidować w sposób fizyczny inwestycji (ulepszenia) w obcym środku trwałym, aby jego niezamortyzowaną część móc zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu w przypadku zakończenia najmu. Przez likwidację można bowiem także uważać pozostawienie poniesionych i niezamortyzowanych nakładów wynajmującemu. Wnioski takie płyną m.in. z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 22.07.2016 r., nr IBPB-1-3/4510-525/16/IZ.

Należy jednak stwierdzić, że możliwość zaliczenia powstałej straty z tytułu niezamortyzowanej wartości inwestycji w obcym środku trwałym do kosztów uzyskania przychodów trzeba oceniać przez pryzmat kryterium racjonalnego i ekonomicznego działania spółki oraz z punktu widzenia realizacji celów działalności, wskazanych w art. 15 ust. 1 ustawy z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2016 poz. 1888) – dalej u.p.d.o.p., czyli osiągania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Jak wiadomo, na podstawie art. 16a ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.p. amortyzacji podlegają również, z zastrzeżeniem art. 16c dotyczącego wyłączeń z amortyzacji, niezależnie od przewidywanego okresu używania, przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych. Odpisów amortyzacyjnych, z punktu widzenia u.p.d.o.p. dokonuje się zgodnie z art. 16h-16m u.p.d.o.p., gdy wartość początkowa środka trwałego w dniu przyjęcia do używania jest wyższa niż 3.500 zł. Zgodnie z art. 16j ust. 4 u.p.d.o.p. podatnicy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla przyjętych do używania inwestycji w obcych środkach trwałych, z tym, że dla inwestycji w obcych budynkach (lokalach) lub budowlach okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi, że w razie trwałego odłączenia od danego środka trwałego części składowej, a szklane ściany i inne elementy są niewątpliwie częścią składową tego środka trwałego, jego wartość początkową zmniejsza się, od następnego miesiąca po odłączeniu, o różnicę między ceną nabycia (kosztem wytworzenia) odłączonej części a przypadającą na nią, w okresie połączenia, sumą odpisów amortyzacyjnych obliczoną przy zastosowaniu metody amortyzacji i stawki amortyzacyjnej stosowanej przy obliczaniu odpisów amortyzacyjnych dla tego środka trwałego.

Jeżeli odłączona część zostanie następnie przyłączona do innego środka trwałego (inwestycji w kolejnym wynajętym lokalu), w miesiącu połączenia zwiększa się wartość początkową tego innego środka o różnicę, między ceną nabycia (kosztem wytworzenia) odłączonej części a przypadającą na nią, w okresie połączenia, sumą odpisów amortyzacyjnych.

Należy pamiętać, że art. 16 ust. 1 pkt 5 u.p.d.o.p. stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p. Tak więc kosztem uzyskania przychodów, co do zasady, będzie strata w środkach trwałych w części, która nie została pokryta odpisami amortyzacyjnymi.

Należy także dodać, że zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 6 u.p.d.o.p. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, w tym inwestycji w obcym środku trwałym, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności. Jak wynika z opisu sytuacji, powodem rozwiązania umowy najmu i likwidacji niezamortyzowanych jeszcze środków trwałych nie była zmiana rodzaju działalności, lecz względy biznesowe.

W przedstawionej w pytaniu sytuacji, spółka po rozwiązaniu umowy najmu lokalu biurowego zamierza wymontować część szklanych ścian sal konferencyjnych i przenieść je do nowego biura, celem zbudowania z nich sal konferencyjnych w nowym biurze. Postawione zostało pytanie: „Czy wartość niezamortyzowanych ścian szklanych zwiększy wartość początkową sal w nowym biurze, czy też takie odzyskane ściany szklane należy zaliczyć w koszty w momencie likwidacji pozycji z rejestru środków trwałych i nie powiększać wartości nowego środka trwałego, tj. nowej inwestycji w obcym środku trwałym?".

Jeżeli Państwa spółka wymontuje i przeznaczy część likwidowanego środka trwałego do budowy nowego poprzez wmontowanie do nowego środka trwałego (ulepszenia w obcym środku trwałym), to de facto dokona odłączenia części składowej środka trwałego przed jego likwidacją, oraz przyłączenia go.

Tak więc wartość niezamortyzowanych ścian szklanych zwiększy wartość początkową sal w nowym biurze i będzie podlegała amortyzacji w ramach nowego środka trwałego (ulepszenia obcego środka trwałego). Wartość netto tego odłączenia nie może zostać odpisana w koszty uzyskania przychodów, ponieważ w takim przypadku ta sama wartość zostałaby zaliczona do kosztów dwukrotnie. Wyżej podany przepis u.p.d.o.p. o odłączeniu i przyłączeniu części składowej odnosi się, co do zasady, również do podejścia czysto rachunkowego.

Kolejne pytanie: „Czy przygotowanie projektu koncepcji wnętrz w nowym biurze podlega amortyzacji – koncepcja obejmuje rozmieszczenie ścian, rozstaw mebli w biurze, instalację oświetlenia, nadzór nad pracami budowlanymi?".
Jak wiadomo, spółka powinna wycenić inwestycję w obcym obiekcie (lokalu) wg kosztu wytworzenia. Za koszt wytworzenia uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych, w tym m.in. wydatki na ekspertyzy, projekty architektoniczne i budowlane oraz wszelkie inne wydatki sklasyfikowane jako niezbędne do budowy, montażu czy pierwszego uruchomienia środka trwałego, poniesione w okresie przed oddaniem środka trwałego do użytkowania. Wymienione koszty będą podlegać amortyzacji w ramach oddanego do użytkowania środka trwałego (ulepszenia wynajmowanego lokalu).

Polecamy szkolenia środki trwałe:

TYTUŁ I MIEJSCE SZKOLENIA	TERMIN I CENA
Letnia szkoła - Nowe obowiązkowe struktury JPK_KR_PD i JPK_ST_KR – ewidencja ksiąg rachunkowych oraz środków trwałych. Przypisywanie znaczników kont zgodnie ze wzorem sprawozdania finansowego. Stacjonarne      Gdańsk	07.07.2025         09.07.2025         2690.00 + VAT 2490 + VAT

Profesjonalne szkolenia otwarte stanowią podstawę naszej oferty szkoleniowej. Ze względu na ich użyteczność, wysoką jakość merytoryczną, dostępność i konkurencyjną cenę, cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem naszych klientów.

Szkolenia te dedykowane są dyrektorom finansowym, głównym księgowym, pracownikom działów finansowo-księgowym firm i przedsiębiorstw.

Dzięki nim nasi klienci stale aktualizują i uzupełniają swoją wiedze , nadążają za zmianami w regulacjach prawnych z obszaru rachunkowości, finansów i podatków.

W tworzeniu programów uczestniczą eksperci BDO z Departamentu Audytu i Doradztwa Podatkowego oraz eksperci wywodzący się z kluczowych firm doradczych i audytorskich oraz kancelarii prawnych. Nasze programy szkoleniowe oparte są o najnowsze zmiany i osiągnięcia w danej dziedzinie wiedzy oraz dostosowanie do realiów rynkowych panujących w Polsce.

Oferowane przez nas szkolenia otwarte prowadzone są przez wykładowców dysponujących zarówno doskonałym warsztatem trenerskim, jak i bogatym doświadczeniem praktycznym wyniesionym z bezpośredniej pracy w firmach naszych Klientów. Szkolenia te mają najczęściej formę warsztatów, są interaktywne i opierają się na licznych przykładach i ćwiczeniach.

Kluczowym elementem wielu z nich są case study przygotowane na podstawie praktycznych doświadczeń osób prowadzących szkolenie lub zaczerpnięte z obszernych materiałów zawartych w Bazie Wiedzy BDO.

Cyklicznie organizujemy szkolenia dotyczące zamknięcia roku pod hasłem „Akcja Bilans. Bilansowe i podatkowe zamknięcie roku”. Rozpoczynamy cykl szkoleń w II połowie października i przez 4 kolejne miesiące przeprowadzamy szkolenia na terenie całej Polski oraz w atrakcyjnych i wysokiej klasy kurortach turystycznych.

Podczas naszych szkoleń otwartych uczestnicy uzyskują nie tylko wiedzę teoretyczną oraz odpowiedzi na pytania odnoszące się do zagadnień ogólnych. W czasie każdego szkolenia staramy się zawsze zapewnić uczestnikom możliwość indywidualnych konsultacji oraz w miarę możliwości odpowiedzieć na wszystkie szczegółowe pytania.

Szkolenia otwarte prowadzone są przez nas na terenie całej Polski. Większość z nich realizujemy w największych aglomeracjach miejskich (Warszawa, Poznań, Katowice, Wrocław, Gdańsk), wybierając dla Państwa wygody wyłącznie sprawdzone hotele i sale szkoleniowe, zapewniające możliwie najwyższy standard uczestnikom.

Stale monitorujemy jakość naszych usług. Każde ze szkoleń jest oceniane przez naszych uczestników. Wystandaryzowana ankieta oceniająca szkolenie i wykładowcę, wypełniana anonimowo stanowi dla nas materiał do dalszego udoskonalania oferty pod względem merytorycznym i organizacyjnym.

Gwarantujemy najwyższą jakość oferowanych szkoleń i usług.

Serdecznie zapraszamy do zapoznania się ze szczegółowym katalogiem szkoleń.