Niezwykle wysokie kary pozbawienia wolności będą groziły za wyłudzanie podatku od towarów i usług. Wynika tak z projektu Ministerstwa Sprawiedliwości dotyczącego nowelizacji kodeksu karnego. Natomiast w projekcie resortu finansów dotyczącym zmiany ustawy o VAT oraz innych ustaw jest wiele przepisów, które mają zapobiec oszustwom związanym z tym podatkiem.
W uzasadnieniu do projektu dotyczącego zmian w kodeksie karnym wskazuje się, że najczęstsze sposoby wyłudzeń VAT polegają na wystawianiu faktur: przez podmiot istniejący, który nie wykonał czynności, jaka miała miejsce w rzeczywistości, lecz podatnikiem był ktoś inny; z tytułu czynności, które obiektywnie w ogóle nie miały miejsca; przez podmiot fikcyjny, który powstał tylko po to, aby wystawić dokumenty; na wystawianiu faktur i dokumentów celnych na czynność pozorną, czyli obiektywnie istniejącą, ale ukrywającą inne zdarzenie, które było w rzeczywistości inną transakcją.
Wyłudzanie tego podatku dotyczy również: dostawy towaru, który faktycznie nie opuszcza kraju – jest ona deklarowana jako dostawa wewnątrzwspólnotowa towarów lub eksport (fikcyjny wywóz); usług świadczonych na terytorium kraju, które są opodatkowane stawką podstawową, ale fikcyjne jest ich deklarowanie jako czynności opodatkowanej stawką 0% lub stawką obniżoną (zaniżenie podatku należnego); usług, jakie mają miejsce świadczenia na terytorium kraju, lecz są fikcyjnie deklarowane jako wykonane poza terytorium kraju (nieprawdziwe miejsce świadczenia); deklarowania dostawy towarów niewymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o podatku od towarów i usług jako objętych „krajowym” odwrotnym obciążeniem (fikcyjny brak podmiotowości).
W nowelizacji proponuje się, aby ten, kto w celu użycia za autentyczną, podrabia lub przerabia fakturę w zakresie okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury jako autentycznej używa, podlegał karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
W myśl innego zapisu, jeżeli sprawca dopuszcza się powyższego czynu wobec faktury lub faktur, zawierających kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest wielka, albo z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. Natomiast w przypadku mniejszej wagi sprawca czynu podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Należy tu przypomnieć, że zgodnie z art. 115 § 6 kodeksu karnego, mieniem wielkiej wartości jest to, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 1 000 000 złotych.
W myśl innej propozycji penalizacji: kto wystawia fakturę lub faktury, zawierające kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest znaczna, podając nieprawdę co do okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury lub faktur używa, będzie podlegał karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Jeżeli zaś sprawca dopuszcza się czynu określonego wobec faktury lub faktur (podrobienie, przerobienie, używanie jako autentycznej) zawierających kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest wielka, albo z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Z kolei kto dopuszcza się przestępstwa określonego w art. 270a § 1 (w celu użycia za autentyczną, podrabia lub przerabia fakturę w zakresie okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury jako autentycznej używa) albo art. 271a § 1 (wystawia fakturę lub faktury, zawierające kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest znaczna, podając nieprawdę co do okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury lub faktur używa) wobec faktury lub faktur, zawierających kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest większa niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze 25 lat pozbawienia wolności.
Ustawa dotycząca zmian w kodeksie karnym ma wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia.
Sławomir Wach
Autor jest redaktorem prowadzącym Biuletynów BDO: Podatki i Rachunkowość, Finanse Publiczne, Prawo Pracy i HR
Najbliższe warsztaty z tej tematyki:
Wrocław 
27.06.2025 27.06.2025 
720.00 + VAT
