Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy wskutek wojny ułatwia zatrudnienie w Polsce.

Pracownicy, którzy są obywatelami Ukrainy i przebywają w Polsce legalnie podlegają opiece zdrowotnej w Polsce. Pracownik taki może również zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce członka swojej rodziny np. żonę, matkę, dziecko, jeśli mieszkają legalnie w Polsce i pozostają z nim we wspólnym gospodarstwie domowym.

Z art. 37 ust.1 ustawy o.p.o.u wynika, że obywatel Ukrainy, którego pobyt w Polsce jest uznawany za legalny jest uprawniony do opieki medycznej udzielanej w Polsce obejmującej świadczenia opieki zdrowotnej na zasadach i w zakresie, w jakim osobom objętym obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym na podstawie ustawy o świadczeniach zdrowotnych przysługuje prawo do tych świadczeń z wyjątkiem leczenia uzdrowiskowego i rehabilitacji uzdrowiskowej oraz podawania niektórych produktów leczniczych.

Legalny pobyt obywatela Ukrainy w Polsce jest wówczas, jeżeli przyjechał on do Polski od dnia 24 lutego 2022 r. bezpośrednio z Ukrainy lub przez kraj trzeci na podstawie dokumentu podróży z pieczątką przekroczenia granicy i deklaruje zamiar pozostania w Polsce. Jeżeli na przejściu granicznym nie zarejestrowano pobytu uchodźcy na terytorium Polski to może on zrobić to sam w ciągu 90 dni od dnia wjazdu do Polski. Utrata prawa do legalnego pobytu, a więc m.in. wyjazd z Polski co najmniej na czas powyżej miesiąca pozbawia obywatela Ukrainy prawa do świadczeń zdrowotnych

Osoby legalnie przebywające w Polsce mogą zostać zatrudnione przez polskich pracodawców. Na podstawie ww. ustawy pracodawca może zatrudnić obywateli Ukrainy bez konieczności ubiegania się o zezwolenie na pobyt lub oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy. Do zatrudnienia wystarczy zgłoszenie przez pracodawcę zatrudnienia przez Internet na praca.gov.pl.

Osoba z Ukrainy legalnie przebywająca w Polsce powinna uzyskać numeru PESEL. Numer PESEL należy podać w zgłoszeniu do zatrudnienia. Jeżeli PESEL nie został jeszcze nadany, wystarczy okazanie dokumentu podróży pozwalającego ustalić tożsamość oraz państwo, w którym wydano taki dokument i potwierdzenie rejestracji w Polsce na przejściu granicznym.

Jeśli obywatel Ukrainy wykonuje pracę w Polsce podlega ubezpieczeniom społecznym w Polsce. Decyduje w tym przypadku miejsce wykonywania pracy. Według art. 6 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Polski są pracownikami. Pracodawca ma także pozostałe obowiązki wobec ukraińskiego pracownika. Konieczne są m.in. wstępne badania lekarskie oraz szkolenie BHP.

Lidia Rubińska, Konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO